نقد و بررسی فیلم هیچکس Nobody محصول سال ۲۰۲۱

فیلم Nobody محصول کشور آمریکا و در ژانر اکشن ، جنایی می‌باشد و به کارگردانی Ilya Naishuller در سال ۲۰۲۱ ساخته شده است. در فیلم هیچکس بازیگرانی چون Aleksey Serebryakov، Bob Odenkirk، Christopher Lloyd، Connie Nielsen، و… به ایفای نقش پرداخته اند.

 

باب ادنکرک در «هیچ کس» ساخته ایلیا نایشولر، چرخش غیرمنتظره ای تجربه می کند، اقدامی هوشمندانه که ستارۀ «Better Call Saul» را در جایگاه کاراکتری نزدیک به نقش آفرینی های لیام نیسون در فیلم های اکشن ابرقهرمانی به تصویر می کشد. با وجود آنکه ممکن است تصور کنید ایدۀ درخشان ساخت یک قهرمان اکشن از «آقای نمایش (لقب ادنکرک در مجموعه کمدی هایش)» اقدامی بلندپروازانه است، اما به نظر می رسد پشت این ایده نبوغی واقعی نهفته باشد چرا که ادنکرک کاراکتر ابرقهرمان خشن خود را با مجموعه ای از مهارت های ویژه شکل می دهد که از عهدۀ دیگر بازیگران خارج است. نقش آفرینی او به عنوان مردی که سعی کرده گذشتۀ خشونت آمیز خود را پشت سر بگذارد در یک کلام عالی است، اما سینما در طول چندین نسل به ما یاد داده است که گفتن این کار همواره از انجام آن آسان تر است.

 

«هیچ کس» با مونتاژی از دنیای همیشگی و روزمرۀ هاچ منسل آغاز می شود. او هر روز از یک کارت اتوبوس استفاده می کند و هر هفته درست با اختلاف چند ثانیه از مامور جمع آوری زباله جا می ماند. زندگی برای او مجموعه ای از روزمرگی ها است که اگرچه زندگی نسبتا خوشی را برای بچه هایش، بلیک (با بازی گیج مونرو) و ابی (پایسلی کادورات) به ارمغان آورده اما زندگی زناشویی او با همسرش بکا (با بازی کانی نیلسن) را به رابطه ای بی جان بدل کرده است. هاچ در کارخانۀ پدر زنش ادی (با بازی مایکل آیرونساید) و زیر سلطۀ همه جانبۀ برادر زنش چارلی (بیلی مک للان) کار می کند. خوشبختانه، فیلمنامه نویس اثر، درک کلستاد، وقت زیادی را برای پرداختن به زندگی نرمال و تا حدودی مفلوکانۀ هاچ تلف نمی کند و تقریبا بلافاصله مخاطب را به سوی کاراکتر اصلی (هیچکس) سوق می دهد.

این بخش از داستان با یک سرقت مسلحانه از خانۀ هاچ آغاز می شود که در طی آن دو مجرم خرده پا مقدار اندکی پول نقد و چند خرده ریز دیگر را می دزدند. هاچ در این اثنا در حالیکه یک چوب گلف در دست دارد بالای سر یکی از آنها می رسد اما به خود اجازۀ انجام حرکتی خشونت آمیز را نمی دهد (چیزی که باعث ناامیدی پسرش و تمسخر مرد پرمدعای همسایه می شود). در نهایت اما خشم هاچ آنجا شعله ور می شود که فکر می کند ممکن است سارقان دستبند کیتی کت دختر کوچکش، ابی، را نیز دزدیده باشند و بنابراین برای پیدا کردن آنها از خانه بیرون می زند.

 

با این حال اما داستان «هیچ کس» به سیاق مجموعه فیلم های «آرزوی مرگ» صرفا به شعله ور شدن خشم یک مرد میانسال ختم نمی شود. خیلی زود چیزهایی نمایان می شود که نشان می دهند هاچ در حقیقت چیزی بیش از یک حومه نشین بی آزار است. به عنوان مثال مشخص می شود حتی خلوتگاه او در محل کارش نیز در واقع اتاقی سری است که در آن از طریق یک فرستندۀ رادیویی با برادرش هری (با بازی رزا) که از چشم دیگران پنهان شده است صحبت می کند. اما به راستی منظور از همۀ این ها چیست؟ چه داستانی پشت جعبه ای پر از آی دی های فیک و پول هایی که پدر هاچ، دیوید منسل (با بازی کریستوفر لوید) در آن پنهان کرده است می گذرد؟ ماجرای پیدا کردن دستبند اما آنطور که انتظار می رفت پیش نمی رود و بنابراین هاچ ناچار سوار بر یک اتوبوس شهری به سمت خانه حرکت می کند. در همین هنگام، با عده ای جوان مست و لاابالی رو به رو می شود که به اتوبوس وارد شده و سعی می کنند دخترکی تنها را مورد آزار قرار دهند. او محافظت از دختر جوان را به عهده گرفته و اساسا ناخواسته نبرد خشونت آمیزی را با پدرخوانده ای روسی به نام یولیان (با بازی الکسی سربریاکف) کلید می زند.

 

صحنۀ اتوبوس که چهرۀ واقعی «هیچکس» را به نمایش می گذارد در حقیقت نوعی کاریوگرافی اکشن (رقص آرایی) هنرمندانه است که باعث می شود مخاطب تا سالها به این فیلم به دیدۀ تحسین بنگرد. این یک قطعۀ سینمایی هوشمندانه است که با پرتاب هاچ در میان دشمنان جدیدش آغاز شده، با حرکات خام دستانۀ او در دعوا ادامه می یابد و رفته رفته شور و هیجان آن بالا می رود (چنانکه گویی مهارت های فراموش شدۀ هاچ با هر ضربه یکی یکی بیدار می شوند). این سکانس کاریوگرافیک هنرمندانه که توسط تیم طراحی «جان ویک» ساخته شده است، نوعی صحنۀ اکشن است که نه تنها مردم تا مدت ها از آن با لبخند یاد می کنند بلکه می تواند یادآور نقشی باشد که یک فیلم از طریق چنین سکانس های اکشن خلاقانه ای در تحریک ترشح آدرنالین بر عهده می گیرد.

به استثنای سکانسی که سعی دارد یولیان را به عنوان یک شرور روان پریش معرفی کند (و کمی طولانی تر است)، نایشولر آنقدر باهوش هست که از مومنتوم به وجود آمده به واسطۀ سکانس دعوای داخل اتوبوس برای عبور از ادامه داستان استفاده کند. «هیچکس» یک فیلم فوق العاده سریع است، تجربه ای که باعث می شود مدت زمان ۹۲ دقیقه ای فیلم در هیچ کجا احساس نشود. البته می توان ادعا کرد «هیچکس» شاید بهتر بود پیشگفتار (پرولوگ) طولانی تری داشته باشد تا به واسطۀ آن بکا و فرزندانش نیز به جای المان هایی در پس زمینه به کاراکترهایی مستقل تبدیل شوند، اما با این حال در این فیلم پایبندی مطلقی به مفهوم «هیچکس» وجود دارد که اغلب در سینمای مدرن دیده نمی شود. رویه ای که یادآور مجموعه فیلم های «جان ویک» و یکی از نقاط قوت آن سه گانه نیز به شمار می رود.

 

پس از همۀ این ها به خود ادنکرک می رسیم. تماشای «هیچ کس» برای بار دوم می تواند به درک اینکه او چقدر برای نقشی که هر بازیگر دیگری می توانست به سادگی و صرفا به جهت میزان چک دریافتی خود از جزئیات آن عبور کند، مایه گذاشته است (مثلا در نظر بگیرید این هزینه با دعوت از بروس ویلیس، سلطان دریافتی های نجومی چقدر افزایش می یافت). اودنکرک ماهرانه هر دو نیمه هاچ را در نظر گرفته و هم زندگی خانوادگی فعلی و هم گذشته خشونت آمیز او را باورپذیر می کند. این یک عملکرد هوشمندانه است که برای طرفداران کارهای او در «برکینگ بد» و «ساول» تعجب آور نیست. او بیش از این اما از لحاظ عملکرد فیزیکی نیز در صحنه های بدلکاری و کاریوگرافی فیلم خارق العاده عمل می کند. بازیگران مکمل کار به خصوص رزا و لوید نیز عملکرد ماهرانه ای دارند و هر دو دقیقا می دانند چه چیزی را باید با خود به این پروژه بیاورند. با این حال، این فیلم ادنکرک است و او به خوبی توانسته است آن را از آن خود کند.

 

جای تعجب نیست که نایشولر، کارگردان فیلم دیوانه وار «هنری جان سخت» هر از گاهی هوس می کند با مونتاژ تصاویر اسلوموشن و انتخاب های غیرمعمول موسیقی، بر سبک هنری خود پافشاری کند. نسخه ای از فیلم وجود دارد که گویی شرایط حتی بهتری از آن دارد چراکه هیچ کس در اینجا واقعاً از چیزهایی مثل این احساس خطر نمی کند (حداقل «جان ویک» که چنین مشکلی را داشت). نایشولر اما در نهایت آنچه را که در اینجا مهم است به درستی بدست می آورد و به یک بازیگر با استعداد وسیله نقلیه غیرمنتظره ای می دهد تا با آن میزان از خونریزی که هم برای طرفداران اکشن راضی کننده باشد و هم برای مخاطبان متوسط چندان زیاد نباشد، رانندگی کند. این یک فیلم اکشن استثنایی است که من را برای تولید مجموعه فیلم های دیگری در ادامۀ آن امیدوار می کند (همچنین فکر می کنم پتانسیل تولید پروژه ای مثل «جان ویک و هیچکس» وجود دارد که می تواند خروارها دلار برای سازندگانش از سراسر دنیا به ارمغان بیاورد!).

 

«هیچ کس» از این جهت فیلم خوبی است که بیش از هر چیز برای ساخت سکانس ها و حرکات موزون و متقابل اکشن ارزش قائل است و ادعاها و خود بزرگ انگاری هایی را که در سال های اخیر در این سبک رایج شده است، پشت سر می گذارد. این به هیچ وجه ساختار شکنانه عمل نمی کند چرا که لحظات خوبی را در همراهی با ساختاری آشنا ارائه می کند. پس از یک سال کم کار برای فیلم های اکشن به دلیل انبار کردن فیلم های بلاک باستری، «هیچکس» جریان عظیمی از آدرنالین را در رگ های مخاطب روان می کند که تقریبا هنوز هم تازه به نظر می رسد.